Hoşgeldiniz,

Ud günümüzde Türkiye, Türk Cumhuriyetleri, İran, Arap ülkeleri ve Balkanlar'da çok yaygın olarak kullanılan telli bir çalgıdır. Ud kelimesinin aslı Arapça'da sarısabır veya ödağacı anlamındaki El-Oud'dan gelir. Kimi kaynaklarda Ud'u Farabi'nin (871-952) icat ettiği söylenir, ancak Farabi'den çok önce minyatür ve kabartmalarda Ud ve benzeri çalgılar bulunur. Geçmişi eski Mısır'da 19. ve 20. hanedanlar dönemine kadar uzanan Ud bugünkü yapısını 10.yy'da kazandı. Ud Avrupa'ya 2 koldan girmiştir, Endülüs vasıtası ile İspanya'dan ve Selçuklu sonra da Osmanlı vasıtası ile Balkanlar'dan. Avrupalılar 11-13.yy arasındaki Haçlı Seferleri sırasında ve Endülüs ile olan mücadeleleri sırasında Ud'u tanıyıp Avrupa'ya götürdükleri bu saza, Fransızca Luth, İngilizce Lute, Almanca Laute, İtalyanca Liuto veya Alaut, İspanyolca Laúd, veya Luit isimlerini vermişlerdir. Lavta ve Gitar Ud'dan türemiş çalgılardır. Farabi'nin Ud'un mucidi olarak algılanmasının esas sebebi Ud'a hakim bir müzisyen olması ve Ud'a getirdiği akort sistemidir. Döneminde Ud hakkında en kapsamlı bilgiyi verenlerden biri olan Farabi, o döneme kadar 4 telli bir saz olan Ud'a 5. teli eklemiştir. Bu dönemde Ud`un sapında perde bağları vardı ve bunlar 10.yy sonuna doğru terk edildi.

Bam teli denilen en kalın telin ne zaman eklendiği bilinmiyor ancak Anadolu Türkleri'nin eklediği sanılıyor. Bu tel 20.yy'ın ilk çeyreğine kadar en tiz tellerin altına takılırdı. 1954 yılında Cafer Açın tarafından bu tel en pest tellerin üstüne alındı ve tüm teller aşağıdan yukarıya tizden peste doğru sıralanmış oldu.

Ud tellerinin dört türlü akort şekli vardır ki şunlardır: 1) Geleneksel beş telli utta (inceden kalına); sol-re-la-mi-re 2) Çağdaş altı telli utta (aynı sırayla): sol-re-la-mi-re-la (Targan bu kalın La’yı çalacağı parçaya göre bazen kalın Sol olarak da kullanmıştır) 3) Bacanos’un yaptığı değişiklik; sol-re-la-mi-si-fa 4) Cinuçen Tanrıkorur'un akort sisteminde sol-re-la-mi-si-en kalın mi.

Tekne (gövde), göğüs (kapak), sap, burguluk ve teller olmak üzere beş esas elemandan meydana gelen udun yapımına, eleman sıralamasında da görüldüğü gibi, tekneden başlanır. Ud'un teknesi; gemi karinasını andıran, eni ve boyuna yapıştırılmış 4–5 cm kalınlığındaki parçalardan oluşan bir kalıp üzerine, 70 cm boy, 2 ila 4 cm en ve 3 mm kalınlıktaki dilim yaprak veya çemberlerin, çoğunlukla aralarına - hem estetik, hem sağlamlık amaçlı - kontrast renkli tek veya çift filetolar konularak işlenmesiyle meydana getirilir. Klasik yapmında tekne genellikle maun, ceviz, paduk, vengi,  kelebek, nadiren de erik veya zeytin ağacındandır. 

Günümüzde ise Ud teknesi; ceviz, maun, erik, kayısı, akça ağaç, kiraz, ithal ağaçlardan magase, vengi, pelesenk gibi birçok ağaçtan yapılmaktadır. En önemlisi kemanda da olduğu gibi üst tabladır. Seste başarı elde edebilmek için tablanın yani göğsün kaliteli ve çok kuru ladin ağacından yapılması gerekir. Ancak güzel ve yumuşak bir ses elde etmek için tabla kalın olmamalıdır. Çünkü ses dalgaları Ud'un teknesine aksederek tablaya yansıyarak titreşim sağlar. Ud'ta ses tablasının %75 önemi vardır, buna uyulduğu takdirde güzel ses almak mümkün olacaktır.

Söyler Sanat Akademisi'nde kadromuzdaki kıymetli hocalarımızdan ve eğitmenlerimizden Birebir Özel Ud Dersleri ya da Birebir Grup Ud Dersleri veya Online Özel Ud Dersleri alarak siz de Ud çalmayı öğrenebilir ya da mevcut seviyenizi ilerletebilirsiniz.

​