SÖYLER SANAT AKADEMİSİ
KABAK KEMANE DERSLERİ
 

Hoşgeldiniz,

Kabak Kemane, Türk Müziği'nde telli, yaylı ve deri kapaklı sazların tek örneğidir. Menşei Orta Asya'ya dayanmaktadır. Türkler Kemane ve Kemençe kültürlerini üç kıta üzerine yaymışlardır. Azerbaycan'da Kemança, Altaylar'da Iyık ya da Yançak Komus, Kırgızlar'da Kıl Kıyak, Türkmenler'de Gıcak gibi isimlerle anılmıştır. Kabak kemane, Türkiye’de özellikle Batı Anadolu’da Ege Bölgesi’nde yaygın olarak kullanılan bir sazdır. Kabak, Kabak Kemane, Kemane, Rebap adlarının yanında Güneydoğu Anadolu’da Rubaba, Hatay yöresinde Hegit ve Iklığ gibi adlar ile de bilinmektedir. Iklığ Tuva ve Saka Türkleri, hatta Moğollar tarafından da kullanılan İgil veya Iklığ yani İKİLİ diye adlandırılan Kemane ile akraba çalgının da adıdır.

​

Kemane bugün tüm Türk coğrafyasında, İran'da, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da kullanılmaktadır. Kemane perdesiz bir çalgı olup her türlü kromatik ses rahatlıkla elde edilebilmektedir. Sesi uzun çalma özelliğine sahiptir ve Legato, Staccato ve Pizzicato çalışlar yapılabilmektedir. Ses genişliği, 2,5 oktavdır. Kabak kemane, geçmişten günümüze kadar otantik görünüşünü korumuş bir halk çalgısıdır.

 

Tekne kısmı genellikle su kabağı kullanılarak yapılmaktadır. Ayrıca ağaçtan yapılanı da yaygındır. Kabak kemane yapılırken Su kabağı yukarı doğru incelen boğum altından 1/3 oranında kesilir ve üzerine yürek zarı veya deri geçirilir. Tekne çapı yaklaşık 10-15 cm arasındadır. Tekneden sonra Sap ve Burgular gelir. Sap kısmı sert ağaçlardan yapılmaktadır. Tekne kısmının altında ağaçtan veya metalden yapılmış Mil vardır. Mil diz üzerine konur ve çalgının sağa sola hareketi sağlanır. Bu çubuk aynı zamanda kabak ile sapın birbirini tutmasını da sağlar. Yay ise bir çubuğun bir ucundan diğer ucuna at kuyruğu kıllarının bağlanması ile yapılmaktadır. İyi, kaliteli ve gür ses elde etmek için kıllar üzerine reçine sürülür. Kabak Kemane'ye önceleri bağırsaktan yapılan Kiriş adı verilen teller takılırken günümüzde madeni teller kullanılmaktadır. Kemane'nin aslı iki telli ya da üç telli olup, daha geniş ses elde etmek için daha sonraları dördüncü bir tel ilave edilmiştir. 4 Telli Kabak Kemane'de tellerin ses düzeni, en kalın telden itibaren “LA–RE–LA-RE” şeklindedir. Piyanoya göre, “DO–FA–DO–FA” veya “Sİ–Mİ–Sİ–Mİ” olan bu akordu yapabilmek için, tellerinin en kalın telden itibaren Bağlama tellerinin takılması gerekir. Bugün ise, 4 Telli Kabak Kemane ile birlikte, 2000'li yıllara doğru Halil Çelik ve Özgür Çelik tarafından yapılan 5 Telli Kabak Kemane de kullanılmaktadır. 5 Telli Kabak Kemane'ye, 4 Telli Kabak Kemane'den farklı olarak bir kalın tel daha ilave edilmiştir. Bu tel Bağlama'da da kullanılan Bam Teli'dir  ve 5 telli Kabak Kemane'nin akordu, “RE-LA-RE-LA-RE” şeklindedir. Piyanoya göre ise, “FA-DO-FA-DO-FA” veya “Mİ-Sİ-Mİ-Sİ-Mİ” şeklindedir. 

​

2014 yılında ise; ölçüleri, tel numaraları ve akord sistemi genç müzisyen Cafer Nazlıbaş tarafından belirlenen 6 Telli Kabak Kemane icad edilmiştir. Bu, yapılan ilk 6 telli kemane olup, sahibine 6 Telli Kabak Kemane Mucidi unvanını getirmiştir. Cafer Nazlıbaş icadında klasik Kabak Kemane sesine bir oktav daha eklemiştir. Kemaneye bir ince ve bir kalın tel ilave edilerek peslerde ve tizlerde daha uç seslere ulaşabilmek, daha geniş bir ses aralığı elde edebilmek ve böylece daha çok eserin çalınabilmesine olanak sağlamak amaçlanmıştır. Ayrıca sesler kulağa artık çok daha hoş gelmektedir.

Kabağın çapının büyük veya küçük olması elde edilecek sesin tiz veya pes olması sonucunu doğurur. İki eşik arası (üst ve alt eşik) normal şartlarda 32–33 cm. uzunluğunda olmalıdır. Ancak derinin az veya çok gergin olması durumu bu uzaklığın değişmesinde etkendir.

 

Söyler Sanat Akademisi kadromuzdaki kıymetli hocalarımız ve eğitmenlerimizden Birebir Özel Kemane Dersleri ya da Birebir Grup Kemane Dersleri veya Online Özel Kemane Dersleri alarak siz de Kemane çalmayı öğrenebilir, ya da mevcut olan seviyenizi daha da ilerletebilirsiniz.

​